W toku prac organizacji międzynarodowych, od dłuższego czasu podejmowane są próby umieszczenia „prawa do aborcji” wśród praw człowieka. Kwestią włączenia tzw. praw reprodukcyjnych i seksualnych zajmuje się obecnie Komitet ds. Statusu Kobiet ONZ. Uczestnicy trwającej sesji tego organu dyskutować będą nad projektem konkluzji, który zakłada, że „prawa człowieka kobiet obejmują ich prawo do kontroli i swobodnego oraz odpowiedzialnego decydowania o wszystkich sprawach związanych z ich seksualnością, w tym o zdrowiu seksualnym i reprodukcyjnym”.
Organ realizujący ideologiczną agendę
Komisja ds. Statusu Kobiet (CSW) jest jednym z głównych organów ONZ tworzących politykę tego międzynarodowego gremium w odniesieniu do kwestii związanych z równouprawnieniem i prawami kobiet. Komisja powstała w drodze rezolucji Rady Gospodarczej i Społecznej ONZ z 21 czerwca 1946 r., aby przygotować dla Rady rekomendacje i raporty na temat promocji praw kobiet w życiu politycznym, ekonomicznym, społecznym, cywilnym i edukacyjnym. W 1996 r. rozszerzono mandat Komisji i zdecydowano, że powinna ona przyjąć wiodącą rolę w monitorowaniu i przeglądzie postępów we wdrażaniu Deklaracji Pekińskiej oraz we włączaniu perspektywy płci w działaniach ONZ. Pekińska Platforma Działania wprowadziła do międzynarodowego dyskursu ideologiczne koncepcje, w tym pojęcie płci w rozumieniu „gender”.
Pierwsza Komisja powstała w 1947 r., zaledwie dwa lata po założeniu Organizacji Narodów Zjednoczonych, kiedy grupa 15 kobiet reprezentujących rządy z całego świata spotkała się w Nowym Jorku, aby rozpocząć budowę międzynarodowych podstaw prawnych równości płci. CSW brała udział w opracowywaniu międzynarodowych konwencji dotyczących praw kobiet i zorganizowała cztery światowe konferencje w sprawie kobiet – w Meksyku w 1975 r., Kopenhadze w 1980 r., Nairobi w 1985 r. i w Pekinie w 1995 r.
Podczas dorocznej dwutygodniowej sesji Komisji, przedstawiciele państw członkowskich, agencji ONZ i organizacji społeczeństwa obywatelskiego zbierają się w siedzibie ONZ w Nowym Jorku. Celem spotkań jest ocena dotychczasowych działań ONZ na rzecz równouprawnienia kobiet.
„Zdrowie seksualne i reprodukcyjne” prawem człowieka?
Sześćdziesiąta siódma sesja Komisji ds. Statusu Kobiet odbywa się od 6 marca i będzie trwać do 17 marca, a jej tegoroczny temat to „Innowacje i zmiany technologiczne oraz edukacja w erze cyfrowej na rzecz osiągnięcia równości płci i wzmocnienia pozycji wszystkich kobiet i dziewcząt”. Podczas sesji dokonany zostanie również przegląd uzgodnionych wniosków z sześćdziesiątej drugiej sesji pt. „Wyzwania i możliwości w osiąganiu równości płci oraz wzmacnianiu pozycji kobiet i dziewcząt z obszarów wiejskich”.
Co istotne, wynikiem rozpatrywania przez Komisję tematu podczas jej 67. sesji, będą uzgodnione konkluzje, negocjowane przez wszystkie państwa członkowskie. W przygotowanym projekcie konkluzji umieszczono tzw. prawa reprodukcyjne i seksualne, jako jedne z praw człowieka, wskazując, że jednym z koniecznych działań jest: „zapewnienie powszechnego dostępu do zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz praw reprodukcyjnych, zgodnie z programem działania Międzynarodowej Konferencji w sprawie Ludności i Rozwoju oraz Pekińską Platformą Działania, a także dokumentami końcowymi ich konferencji przeglądowych, w tym powszechnego dostępu do usług w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego, w tym planowania rodziny, informacji i edukacji oraz włączenia zdrowia reprodukcyjnego do krajowych strategii i programów, a także uznając, że prawa człowieka kobiet obejmują ich prawo do kontroli i swobodnego oraz odpowiedzialnego decydowania o wszystkich sprawach związanych z ich seksualnością, w tym o zdrowiu seksualnym i reprodukcyjnym, wolne od przymusu, dyskryminacji i przemocy, jako wkład w osiągnięcie równości płci i wzmocnienie pozycji kobiet oraz realizację ich praw człowieka, także w kontekście innowacji i zmian technologicznych oraz edukacji w erze cyfrowej”.
Międzynarodowe gremia nie ustają w wysiłkach na rzecz uznania „prawa do aborcji” za prawo człowieka. Wyrazistym przykładem takiego działania jest ubiegłoroczna rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ w sprawie przemocy wobec kobiet, o której od początku informował Instytut Ordo Iuris. Z uwagi na dotychczasowy sprzeciw państw wobec usytuowania prawa do aborcji wśród praw człowieka, próbuje się ją wprowadzić niejako tylnymi drzwiami, w drodze niewiążących dokumentów organizacji międzynarodowych i ich poszczególnych komórek organizacyjnych, najczęściej pod pojęciem zdrowia „reprodukcyjnego i seksualnego” bądź „praw reprodukcyjnych”. Jeżeli konkluzje z nadchodzącego posiedzenia Komisji zostaną przyjęte w obecnym kształcie, będzie to kolejny krok w kierunku przeforsowania tzw. prawa do aborcji jako jednego z praw człowieka.
Weronika Przebierała – dyrektor Centrum Prawa Międzynarodowego Ordo Iuris
ordo iuris
