W czerwcu ub. r. zapoczątkowano Amerykańsko-Tajwańską Inicjatywę na rzecz XXI-wiecznego handlu. Rok później, w maju 2023 r., USA i Tajwan osiągnęły porozumienie, które ma zacieśnić więzy pomiędzy obiema stronami, a także wzmocnić gospodarkę Tajwanu i ochronić ją przed zakusami ze strony Pekinu.
– Mamy nadzieję, że wkrótce zakończymy negocjację i tym samym sfinalizujemy umowę handlową, która sprosta współczesnym wyzwaniom gospodarczym – oświadczyła przedstawicielka Stanów Zjednoczonych ds. handlu Katherine Tai.
W przeddzień szczytu bezpieczeństwa w Singapurze Stany Zjednoczone i Tajwan podpisały umowę handlową, której celem jest zacieśnienie relacji między USA a wyspą. To pierwsze takie porozumienie odkąd Waszyngton wykluczył Tajwan z zainaugurowanej przez administrację Joe Bidena inicjatywy gospodarczej dla Indo-Pacyfiku (IPEF). W ubiegłym roku USA nie wyraziły poparcia dla idei włączenia Tajwanu do IPEF, co spotkało się z falą krytyki. Mogło to wynikać ze złożonego statusu Tajwanu. Należy on bowiem do Światowej Organizacji Handlu (WTO) jako „oddzielny Obszar Celny Tajwanu, Penghu, Kinmen i Matsu”. Zaproszenie Tajwanu mogło jedynie potwierdzić niekorzystny dla wyspy status.
Przedmiotem umowy są kwestie obejmujące m.in. rolnictwo, handel cyfrowy, standardy na rynku pracy i środowiskowe, przedsiębiorstwa państwowe oraz polityki i praktyki nierynkowe. Dokument dotyczy również handlu cyfrowego, głównie w kwestii nowych technologii.
Tajwan to bowiem lider w dziedzinie innowacji i niekwestionowany producent półprzewodników. Taiwan Semiconductor Manufacturing, największy producent czipów na świecie, odpowiada za niemal 15 proc. PKB wyspy. Jednak na branżę negatywnie wpływa eskalacja napięć na linii Pekin-Tajpej.
Ubiegłoroczna wizyta ówczesnej przewodniczącej Izby Reprezentantów USA Nancy Pelosi jedynie nasiliła napięcia w rejonie Indo-Pacyfiku, zaś o bezpieczeństwie regionie dyskutowano nie tylko w kontekście produkcji wspomnianych półprzewodników. Kwietniowe spotkanie, do którego doszło w Los Angeles pomiędzy urzędującym spikerem Izby Reprezentantów Kevinem McCarthym i prezydentką Tajwanu Tsai Ing-wen, zapoczątkowało nowy rozdział w stosunkach amerykańsko-tajwańskich, jednocześnie zaostrzając kurs władz w Pekinie wobec wyspy. Po serii spotkań omówiono kwestie bezpieczeństwa, co zaowocowało szeregiem wspólnych manewrów wojskowych na lądzie i morzu. Ponadto, postawiono bazy wojskowe w stan wyższej gotowości bojowej. W kwietniu tajwańskie ministerstwo obrony wykryło dziewięć chińskich okrętów i 26 samolotów, w tym myśliwców J-16 i Su-30, wykonujących patrole wokół wyspy . Stany Zjednoczone potwierdziły natomiast swoje zaangażowanie w rejonie Indo-Pacyfiku i, za zgodą Japonii, utworzą jednostkę szybkiego reagowania Korpusu Piechoty Morskiej na Okinawie.
Umowa handlowa z Waszyngtonem oznacza, że Chiny będą w stanie mniej ingerować w kwestie gospodarcze Tajwanu, by wywierać nacisk na wyspę. Pekin do dziś wykorzystuje kwestie gospodarcze, by kontrolować sytuację w regionie. Chińskie próby podważenia umowy handlowej mogłyby przekreślić ustalenia zeszłotygodniowego spotkania między sekretarzem stanu Antonym Blinkenem i prezydentem Chin Xi Jinpingiem, które w ocenie szefa amerykańskiej dyplomacji przebiegło w sposób „konstruktywny i merytoryczny”.
Katja-Elisabeth Herrmann Katja-Elisabeth pracuje jako pracownik naukowy w Warsaw Institute. Ukończyła studia magisterskie z zakresu spraw transatlantyckich w Kolegium Europejskim (Warszawa) oraz Fletcher School of Law and Diplomacy na Tufts University, jednocześnie będąc studentką Harvard Kennedy School of Government (Boston). Ponadto Katja-Elisabeth posiada tytuł licencjata w dziedzinie stosunków międzynarodowych i organizacji międzynarodowych, który połączyła z dyplomem z prawa międzynarodowego i europejskiego (LLB) na Uniwersytecie w Groningen.
Jej badania poświęcone są głównie transatlantyckim tematom bezpieczeństwa i obrony, w szczególności nowym i przełomowym technologiom. Niedawno otrzymała stypendium polityki publicznej Squire Patton Boggs Foundation w na prowadzenie badań nad polityką wewnętrzną USA i Inicjatywą Trójmorza. Interesuje się również cyberbezpieczeństwem i zarządzaniem kryzysowym.
Niedawno w Fletcher School zaprezentowała swoje badania na temat politycznego i przemysłowego krajobrazu technologii półprzewodnikowych w USA i UE. Zamierza kontynuować prace badawcze, koncentrując się na wyzwaniach i możliwościach związanych z zamówieniami wojskowymi dla sojuszników NATO.
Artykuł pierwotnie ukazał się na stronie think tanku Warsaw Institute.
warsawinstitute.org
