Zbigniew Kuźmiuk
W tych dniach resort finansów opublikował dane dotyczące szacunkowego wykonania budżetu w okresie styczeń – maj 2022 roku, z których wynika, że po 5 miesiącach, mamy wysoką nadwyżkę wynoszącą 12,1 mld zł.
To dosyć zaskakujące ponieważ już w styczniu, lutym, marcu, kwietniu i maju, działały 3 tarcze antyinflacyjne (jedna wprowadzona jeszcze w grudniu poprzedniego roku, dwie kolejne dotyczące nośników energii i żywności w styczniu tego roku), których istotą była obniżka podatku VAT i innych obciążeń podatkowych na nośniki energii i żywność.
Polska gospodarka ponosi także konsekwencje wojny za naszą wschodnią granicą, co więcej budżet państwa obciążają duże dodatkowe wydatki związane z pomocą humanitarną i wojskową dla Ukrainy, a także finansuje wydatki związane z przyjęciem w naszym kraju już ponad 4 mln uchodźców.
Dochody budżetu państwa po 5 miesiącach tego roku, były wyższe aż o 28,5 mld zł, od tych z tego samego okresu roku 2021, przy czym złożyły się na to przede wszystkim dochody podatkowe, które były wyższe aż o 29,5 mld zł.
W okresie styczeń – maj 2022 roku zrealizowano dochody w wysokości 210 mld zł tj. 42,7 proc. planowanych i 197,9 mld zł czyli 37,9 proc. planowanych wydatków, co oznacza, że jak już wspomniałem w budżecie mamy nadwyżkę wynosząca aż 12,1 mld zł.
Na podkreślenie zasługuje fakt, że po 5 miesiącach tego roku dochody podatkowe ze wszystkich źródeł, były wyraźnie wyższe niż w roku ubiegłym, w tym wpływy z VAT były wyższe aż o 15,9 proc., z PIT o 13,8 proc., a z CIT aż o 39,5 proc.
Po 5 miesiącach wpływy z podatku VAT były wyższe od ubiegłorocznych aż o 13,4 mld zł, wyższe były także dochody z podatku akcyzowego i podatku od gier o 3,9 mld zł (czyli o 13,6 proc.), a także z podatku od niektórych instytucji finansowych o 0,3 mld zł czyli o 15,9 proc. (wszystko w ujęciu r/r).
Z kolei dochody z PIT były wyższe o ok. 3,9 mld zł czyli aż o 13,8 proc., natomiast dochody z podatku CIT były wyższe o 6,8 mld zł czyli aż o 39,5 proc. (oznacza to także znacznie wyższe niż planowano wpływy do budżetów jednostek samorządu terytorialnego (łącznie wszystkie JST mają blisko 50 proc. udziału w PIT i prawie 25 proc. wpływów z CIT).
Wpływy z podatku VAT
W tej sytuacji wpływy z podatku VAT po 5 miesiącach, wyniosły ponad 99 mld zł, dochody z akcyzy ponad 31 mld zł, dochody z PIT wyniosły ponad 32,5 mld zł, dochody z podatku CIT ponad 24 mld zł, a podatek od niektórych instytucji finansowych wyniósł ponad blisko 2,5 mld zł.
Całościowo dochody budżetowe wyniosły blisko 42,7 proc. tych planowanych, natomiast dochody podatkowe 42,4 proc. planowanych i to mimo jak już wspomniałem funkcjonowania 3 tarcz antyinflacyjnych, obniżających podatek VAT i akcyzę na nośniki energii i żywność oraz konsekwencji finansowych wojny na Ukrainie dla budżetu.
Z kolei wydatki budżetowe w okresie styczeń – maj 2022 roku wyniosły, jak już wyżej zaznaczyłem 197,9 mld zł tj. 37,9 proc. tych planowanych, były one wyższe aż o 25,8 mld zł (tj. o 15,0 proc.), niż w tym samym okresie 2021 roku (wtedy wyniosły 172,1 mld zł).
Wyższe wykonanie wydatków było głównie spowodowane wyższymi środkami przekazanymi do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS) i to aż o 7,6 mld zł, wynikającymi z wypłat 13- emerytury, a także zwiększonego zapotrzebowania na finansowanie wypłat Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego dla większej ilości rodzin niż planowano.
Przekazano również większe środki o 2,7 mld zł na dodatki osłonowe wypłacane przez wojewodów, większe środki o 1,7 mld zł dla jednostek samorządu terytorialnego w ramach części oświatowej subwencji ogólnej, o 1,5 mld zł więcej na zabezpieczenie społeczne w związku z wypłatą dla Funduszu Solidarnościowego, a także o 3 mld zł na finansowanie zadań na rzecz pomocy Ukrainie.
Jednocześnie wyższe było także wykonanie wydatków z tytułu środków własnych Unii Europejskiej (o 0,5 mld zł więcej w związku z wprowadzeniem opłaty od niepoddanych recyklingowi tworzyw sztucznych), a także o ok. 0,8 mld zł wyższe były wydatki z tytułu obsługi długu Skarbu Państwa.
Podsumowując, po 5 miesiącach realizacji budżetu sytuacja finansów państwa jest zaskakująco dobra, choć działają 3 tarcze antyinflacyjne obniżające okresowo VAT i akcyzę na nośniki energii i żywność, co oznacza zmniejszenie wpływów z tytułu tych podatków.
Jednak trwająca wojna za naszą wschodnią granicą, może z jednej strony spowodować w kolejnych miesiącach spadek dochodów podatkowych, z drugiej natomiast konieczność uruchomienia dodatkowych wydatków budżetowych, co łącznie może pogorszyć realizację budżetu w kolejnych miesiącach tego roku.
